Begeleid zelfstandig leren in het vak aardrijkskunde door middel van een website.

 

1. Algemeen

Het is een project waarbij leerlingen de leerstof aardrijkskunde van de derde graad ASO zelfstandig verwerken met digitale werkbladen. Het betreft dus een vorm van gestuurd zelfstandig leren waarbij gebruik gemaakt wordt van ict-vaardigheden..
Alle onderdelen van het vak ( taken, oplossingen, fotomateriaal, afspraken, excursies enz.) zijn in het project verwerkt. Het is ook geen vast project maar het is iets dat groeit uit de wisselwerking met de collega’s en de leerlingen. Naast de vakspecifieke kennis en vaardigheden zijn in het project ook de heuristische methoden en de metacognitieve vaardigheden sterk geïntegreerd. Op deze manier willen wij het probleemoplossend denken en de kritische instelling van de leerlingen stimuleren. We gaan er ook vanuit dat deze vaardigheden transfereerbaar zijn naar alle vakken.

2. De onderdelen van de website

De werkbladen

Bij het begin van iedere les krijgen de leerlingen concrete opdrachten over de nieuwe leerstof.
Hun oplossingen noteren ze op een voorgedrukt oefenblad.
Het is de bedoeling om ,aan de hand van deze oefeningen, de leerstof aan te brengen brengen. De oefeningen zijn dus geen doel op zich.
De taken wordt opgelost in kleine groepjes ( coöperatief leren ) maar iedereen vult het takenblad individueel in. In eerste instantie proberen de leerlingen dus om het probleem zelf op te lossen. Ze doen pas een beroep op de leerkracht als het echt nodig is.

Extra stimuli: Door middel interactieve oefeningen proberen we de leerlingen nog meer te stimuleren om accuraat te werken.

Doelstelling: De bedoeling is wel dat de leerlingen, vanuit deze ervaring, de leerstof kunnen toepassen op nieuwe oefeningen. De toetsen bestaan dan ook uit nieuwe toepassingen en niet uit de reproductie van bestaande.

De oplossingen

De leerlingen moeten hun opdrachten zelf verbeteren ( = autocontrole ). Het is niet voldoende om de juiste oplossing over te schrijven maar wel om de fout in het leerproces op te sporen en te corrigeren. Ook hier is de regel eerst zelf proberen en pas dan een beroep doen op de leerkracht. Voor de leerlingen is het een belangrijk houvast dat de oplossingen beschikbaar zijn. Door het beschikbaar stellen van de oplossingen kunnen de leerlingen altijd en overal de taken maken. ( any time en any place learning ).

De taken.

De individuele werken en de groepswerken die in de loop van het jaar moeten uitgevoerd worden staan online. De beste taken van de leerlingen uit de vorige jaren worden gebrukt als voorbeeld en uitdaging.

Afspraken en tips

Deze dienen om een goede werking in de klas en een aangepaste verwerking thuis te ondersteunen.

Fotoalbum

Dit is een geografisch fotoalbum over de leerstof. De foto's worden ter beschikking gesteld door de leerkrachten en de leerlingen. De leerlingbetrokkenheid is groot.

Begrippenlijst

De bedoeling is dat de leerlingen over een toolkit beschikken waarin alle vakspecifieke begrippen voor aardrijkskunde in het ASO aanwezig zijn.

3. De voordelen van deze werkwijze

een lichtere boekentas (géén atlas of handboek meer) + iedereen heeft altijd “alles” bij (minstens voor de les zelf).
veel meer betrokkenheid van de leerlingen ( blijkt uit bevragingen ) en een sterk interactie met elkaar en de leerkracht.
veel vaardigheden worden geoefend: analyse, synthese, autocontrole, sociale vaardigheden, ict-vaardigheden, selecteren, zoeken, elimineren, …
coöperatief leren is stimulerend
binnenklasdifferentiatie is geen probleem: iedereen werkt op zijn eigen tempo ( extra oefeningen zijn geen luxe om verveling te vermijden)
behoort tot de leefwereld van jongeren (geldt voor de meeste van de leerlingen)
krachtige onderwijsleeromgeving
inspelen op de beeldcultuur
ideaal voor (langdurig) afwezige leerlingen: via website kan leren any time/any place
veel aandacht voor het leerproces (kan gevolgd worden via de map upload )
de lessen blijven 100% actueel: lessen vertrekken vanuit de meest recente vulkaanuitbarsting, aardbeving,enz

4. De nadelen van deze werkwijze

zeer tijdrovend voor de leerkracht
snel verouderd (links, lay-out,…)
het internet is aantrekkelijk voor alles…
sommige leerlingen nemen de taken te licht op (de verbeteringen komen toch op het net…)
technische storingen en mankementen
de infrastructuur is duur en snel verouderd: krachtige pc’s, minimum 1 beamer, aangepaste elektriciteit, verluchting, meubilair ...
parate kennis is geen evidentie
veel navorming voor de leerkrachten (al dan niet georganiseerd)
veel ondersteuning nodig van het ict-team

5. Interessante links

- zelfstandig leren